اثر مثبت آنزیمهای فیتاز میکروبی روی عملکرد طیور به خصوص جوجه های گوشتی بارها به اثبات رسیده و در منابع مختلف این خواص آنزیم فیتاز ذکر شده است.
نتایج بسیاری از تحقیقات نشان میدهد که اضافه کردن آنزیم فیتاز به جیره جوجه های گوشتی باعث افزایش وزن بدن،
اضافه وزن روزانه، بهبود ذخیره مواد معدنی بدن، استحکام استخوان، ضـریب تبدیل غذایی، ضریب هضمی اسـید‌های آمینه
و انرژی قلبل متابولیسم ظاهری، کاهش فسفر فضولات و بهبود سایر پارامترهای عملکردی میگردد1.
مطالعات متعددی در مورد اثر و خواص آنزیم فیتاز میکروبی به ویژه خواص آنزیم فیتاز میکروبی حاصل از قارچ آسپرژیلوس نایجر بر روی عملکرد جوجه‌های گوشتی انجام شده است.
بر اساس آزمایشی که بر روی جوجه‌های گوشتی در سن ۴۹-۲۱ روزگی انجام گرفت نشان داد
که اضافه نمودن آنزیم فیتاز میکروبی به جیرههای بر پایه ذرت ـ کنجاله سویا موجب افزایش مصرف خوراک،
وزن بدن، افزایش وزن، خاکستر و فسفر درشتنی و کاهش فسفر فضولات شد اما بر ضریب تبدیل غذایی
و درصد تلفات اثری نداشت 2.
تأثیرات آنزیم فیتاز میکروبی بر روی پارامترهای عملکردی و سایر پارامترهای مرتبط در جوجه های گوشتی در زیر به تفکیک در تحقیقات مختلف مورد بحث قرار گرفته است.
اثر فیتاز بر مصرف خوراک
افزودن فسفر معدنی و فیتاز به جیره های کم فسفر، موجب افزایش مصرف خوراک شده و بیشترین پاسخ به افزودن فیتاز در پایین ترین سطح فسفر غیرفیتاتی وجود دارد 3.
ئی و همکاران (۱۹۹۶) با افزودن ۲۵۰ تا ۱۰۵۰ واحد فیتازی در کیلوگرم به جیره های بر پایه ذرت-کنجاله سویا،
مشاهده کردند که مصرف خوراک ۶ تا ۲۵ درصد افزایش یافت.
شاور تخصصی پرورش شترمرغ
اثر فیتاز بر وزن بدن
پرنی و همکاران (۱۹۹۳) نشان دادند که افزودن ۵۰۰ واحد فیتازی در کیلوگرم آنزیم فیتاز به جیره کم فسفر، وزن بدن را به حداکثر رسانید.
طی تحقیقی که در جوجه های گوشتی انجام گرفت با افزودن ۲۵۰ واحد فیتازی در کیلوگرم فیتاز به جیره،
وزن جوجه ها افزایش یافت ولی حداکثر افزایش وزن در سطوح بین ۷۵۰ و ۱۵۰۰ واحد فیتازی حاصل شد 4.
سباستین و همکاران (۱۹۹۶) با مکمل کردن فیتاز، در جیره جوجه های گوشتی نر و ماده،
به ترتیب ۳/۱۳ و ۸/۵ درصد افزایش در وزن بدن سه هفتگی مشاهده کردند.
مشاور تخصصی
پرورش شترمرغ
اثر فیتاز بر افزایش وزن روزانه
دنبو و همکاران (۱۹۹۵) گزارش دادند که با افزودن فسفر معدنی و یا آنزیم فیتاز به جیره جوجه های گوشتی اضافه وزن بدن بهبود یافت
و برای وزن بین سطح فسفر جیره و سطح فیتاز اثر متقابل مشاهده شد.
بهبود در اضافه وزن، در همه سطوح فسفر معدنی مشاهده شد اما بیشترین نتیجه مربوط به سطوح پایین فسفر غیرفیتاتی جیره بود،
به طوری که در سطح ۲/۰ درصد فسفر معدنی، اضافه وزن تا افزودن ۸۰۰ واحد فیتازی در کیلوگرم جیره به طور خطی افزایش یافت
و سپس به حالت مسطح رسید.
اما در جیرههای با سطوح ۲۷/۰ و ۳۴/۰ درصد فسفرغیرفیتاتی، افزایش پاسخ در سطوح ۴۰۰ و ۶۰۰ واحد فیتازی در کیلوگرم جیره متوقف شد و به حالت ثابت رسید
و افزودن بیش از این سطح، منتهی به هیچ بهبود مشخصی نشد 5.
در تحقیق دیگری که بر روی جوجه‌های گوشتی انجام گرفت به این نتیجه رسیدند
که اضافه کردن آنزیم فیتاز به جیره باعث افزایش وزن بدن در سه هفتگی میشود6
آموزش تلفنی و مجازی پرورش شترمرغ
اثر فیتاز بر ضریب تبدیل غذایی
سیمونز و همکاران (۱۹۹۰) با استفاده از ۱۰۰۰ و ۱۵۰۰ واحد فیتازی در کیلوگرم در جیره جوجه های گوشتی بهبود مشخصی در ضریب تبدیل غذایی مشاهده کردند.
تا سن دو هفتگی حتی با دزهای پایینتر فیتاز در ضریب تبدیل غذایی بهبود مشاهده کردند
ولی در سن ۴ هفتگی این اثر مشاهده نشد که احتمالاً دلیل آن احتیاج کمتر فسفر در سن ۴ هفتگی در مقایسه با سن دو هفتگی
و همچنین سازگاری پرنده با مورد استفاده قرار دادن فسفر فیتاتی بیشتر در وضعیت های بحرانی است
و مشاهده شد که سرعت رشد و ضریب تبدیل غذایی جوجه های گوشتی به سطح فیتاز میکروبی وابسته است.
راویندران و همکاران
راویندران و همکاران (۱۹۹۵) در بوقلمون، بالاترین ضریب تبدیل غذایی را در جیره با ۲۷/۰ درصد فسفر غیرفیتاتی
و بدون فیتات مشاهده کردند اما با افزایش مقدار فیتاز تا سطح ۸۰۰ واحد فیتازی در کیلوگرم ضریب تبدیل غذایی بهبود یافت
و پس از آن به حالت ثابت رسید.
توجیه محققانی که اعتقاد دارند استفاده از آنزیم فیتاز اثری بر ضریب تبدیل غذایی ندارد
این است که استفاده از آنزیم فیتاز به طور همزمان وزن بدن و مصرف خوراک را افزایش میدهد
و لذا بر روی ضریب تبدیل که متأثر از این دو متغییر است اثری ندارد 7.
بر اساس آزمایشی که روی جوجه‌های گوشتی انجام دادند اضافه کردن آنزیم فیتاز میکروبی حاصل از قارچ آسپرژیلوس نایجر به جیره بر پایه ذرت-کنجاله سویا موجب افزایش وزن بدن، ذخیره کلسیم و فسفر، مقدار خاکستر درشتنی (بهبود معدنی شدن استخوان)
و بهبود رشد میشود اما تأثیری بر ضریب تبدیل غذایی ندارد8.
1 (Rutherfurd et al., 2002)
2 (Sebastian et al., 1996)
3(Denbow et al., 1995; Mitchell and Edwards, 1996)
4(Mitchell and Edwards, 1996)
5(Denbow et al., 1995)
6 (Sebastian et al., 1996)
7(Sebastian et al., 1996; Simons and Versteegh, 1993; Christensen et al., 1996)
8 (Ahmad et al., 2000)
